Visie op de mens
Ieder mens heeft unieke talenten. Hij of zij is in staat zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen en zichzelf te ‘sturen’. Met al zijn eigen aardigheden doet iedereen het maximale dat hij op dat moment in zijn vermogen heeft. Mensen groeien in contact met anderen en zichzelf.
Visie op organisaties en teams
In organisaties en teams zijn persoonlijke ontwikkeling, samenwerking en beleid onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ontwikkeling in een organisatie vindt pas plaats als:
• het werk voldoende aansluit bij de individuele verlangens en overtuigingen;
• iedereen als team aan gezamenlijke doelen wil werken;
• het beleid, de regels en de afspraken duidelijk zijn.
Het gaat er om hier een goede balans in te vinden. Dán ontstaat zichtbaar enthousiasme en worden er duurzame resultaten bereikt.
Bronnen van inspiratie
Mijn visie is geïnspireerd door het gedachtengoed van Daniel Ofman ("ik-wij-het", kernkwadranten) en de persoonlijkheids- & communicatietheorie van de Transactionele Analyse .
Daniel Ofman: ik-wij-het en kernkwadranten
Ik wij het
De systeemtheorie van Daniel Ofman benadert een organisatie vanuit drie verschillende perspectieven: het ‘ik’, het ‘wij’ en het ‘het’. Hiervoor gebruikt hij een eenvoudig en begrijpelijk "kijkkader" (Daniel Ofman, Inspiratie en inzet in organisaties - Als harder werken niet meer werkt, 2014):
‘Het’ gaat over de inhoud van het werk (organisatie, structuur, systemen), ‘wij’ over de verhoudingen binnen een groep en ‘ik’ over de houding van ieder persoonlijk. Als je je op slechts één perspectief richt, kun je wel iets bereiken, maar verspil je ook veel energie. Door expliciet aandacht te geven aan alle drie de aspecten in onderlinge relatie bereik je optimale resultaten.
Een voorwaarde hiervoor is om elkaar zo veel mogelijk te vinden in het midden en de overlap tussen de verschillende perspectieven te vergroten. In het midden vóelen we de verbinding. In het midden is het voor iedereen duidelijk wat we doen en waarom we dat zo doen. In het midden werken we van harte samen!
Kernkwadranten
Wanneer kom je tot bloei? Als je in contact komt met jouw eigen, individuele kwaliteiten, deze gaat vertrouwen en leert inzetten. Kernkwadranten maken op een overzichtelijke manier kernkwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën van mensen zichtbaar. Met als gevolg meer inzicht in en bewustwording van jezelf, de mensen om je heen en de context waarin je leeft en werkt
Transactionele analyse
Wat is Transactionele Analyse?
Transactionele analyse (TA) is tegelijkertijd een persoonlijkheids- en communicatietheorie. De TA kun je gebruiken om je manier van omgaan met mensen te begrijpen en effectiever te maken. Vanuit het geloof in de eigen verantwoordelijkheid en het zelfsturend vermogen van mensen biedt TA handvatten voor de verdere ontwikkeling van individuen, teams en organisaties en verbetering van de communicatie. Met behulp van eenvoudige modellen maakt TA complexe persoonlijke en groepsprocessen inzichtelijk.
Ouder-Volwassene-Kind
Een van de bekendste modellen gaat er van uit dat elk mens bestaat uit drie ‘egotoestanden’: de Ouder, de Volwassene en het Kind.
De Ouder in jou reageert vanuit gedachten, normen en waarden die je ooit hebt overgenomen van ouders en/of opvoeders.
De Volwassene in jou is objectief, zonder oordeel. Je neemt zowel het gedrag van jezelf als van de ander bewust in ogenschouw en reageert in het hier-en-nu.
Het Kind in jou reageert vanuit pure levensenergie en creativiteit. Daarnaast kan het Kind in jou – net als vroeger – afhankelijk of opstandig reageren.
In onze communicatie switchen we, afhankelijk van de situatie, onbewust van de ene toestand naar de andere.
Dramadriehoek
Minstens even bekend is het TA-model van de dramadriehoek, ook wel 'Psychologisch Spel' genoemd. Dit model wordt vaak gebruikt bij het analyseren van processen of gesprekken die niet lekker lopen of escaleren. De deelnemers weten elkaar (meestal onbewust) feilloos op elkaars gevoelige plekken te raken en voordat je het weet is het - voor de deelnemers zeer vertrouwde en herkenbare - spel op de wagen. De afloop is in meer of mindere mate 'dramatisch': iedere deelnemer blijft met een slecht gevoel achter.
De dramadriehoek bestaat uit drie rollen: Aanklager, Redder en Slachtoffer. Dat zijn ineffectieve, ongelijkwaardige rollen waarin je met elkaar terecht kunt komen. Daarnaast is er vaak een vierde rol: Toeschouwer. Toeschouwers blijven passief, omdat zij zich niet betrokken voelen, menen dat zij geen invloed kunnen uitoefenen of bang zijn dat zij in het Spel getrokken worden.
Tijdens het proces switchen de deelnemers, meestal onbewust, van de ene naar de andere rol. Zo is bijvoorbeeld de kans groot dat een Redder die geen resultaat behaalt, gefrustreerd raakt en een Aanklager wordt door de schuld bij een ander te leggen. Of dat een toeschouwer die zich er mee gaat bemoeien (mogelijk als Redder), vervolgens van een ander de wind van voren krijgt en gehavend afdruipt (Slachtoffer) of terug kruipt in de toeschouwersrol.
Leiderschap en moed in het onderwijs
Samen met Daniel Ofman (Core Quality International) en Albert Heemeijer (Core Quality Education International) heb ik het artikel ‘Leiderschap en moed in het onderwijs’ geschreven. Hierin zetten wij onze visie uiteen en bieden wij schoolleiders concrete handvatten voor een succesvolle aanpak.
